Avrupa Birliği’nin 27 üye ülkesi, 2023 yılında savunma harcamalarını %10 artırarak 279 milyar avroya (293 milyar dolar) çıkardı. Bu, Avrupa Savunma Ajansı’nın (EDA) veri toplamaya başladığı yaklaşık yirmi yıl öncesinden bu yana en yüksek seviye olarak kaydedildi. Savunma yatırımlarına ayrılan bütçe, toplam harcamaların %26’sına ulaşarak 72 milyar avro oldu. Bu miktarın büyük kısmı, yeni silahlar, sistemler ve ekipmanların geliştirilmesi ve tedarikine harcandı; bu alandaki harcamalar bir önceki yıla göre %19 artarak yaklaşık 61 milyar avroya ulaştı.
EDA’nın raporuna göre, 2024 yılında AB’nin savunma harcamalarının 326 milyar avroya yükselmesi ve savunma yatırımlarının toplam harcamalar içindeki payının %31’e ulaşması bekleniyor. Bu kapsamda, tedarik harcamalarının bu yıl 90 milyar avroyu aşabileceği öngörülüyor.
Üye devletler, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü savaşın etkisiyle askeri kapasitelerini güçlendirme yoluna gitti. AB ülkeleri, Ukrayna’ya sağlanan askeri yardımlar nedeniyle azalan stokları yenilemek, yetenek boşluklarını doldurmak ve yüksek yoğunluklu çatışmalara hazırlığı artırmak amacıyla silah alımlarını artırdı. EDA, “Avrupa’ya tam ölçekli savaşın dönüşü ve üye devletlerin askeri yeteneklerini güçlendirme çabaları, 2023 yılında savunma harcamalarında belirgin bir artışa yol açtı.” ifadelerini kullandı.
Toplam AB savunma harcamaları, üst üste dokuzuncu yılında da artış göstererek, 2014 yılında bütçenin en düşük seviyeye indiği dönemden bu yana neredeyse 100 milyar avroluk bir artış kaydetti. Ancak, kapasite eksikliklerini hızla gidermek amacıyla raflardan hazır ekipman alımına yönelme eğilimi, geçen yıl ortak Avrupa tedarik süreçlerinde geçici bir yavaşlamaya neden olmuş olabilir. EDA, “Avrupa Birliği, karşı karşıya olduğumuz tehditlerin aciliyetiyle savunma yatırımlarında ilerleme kaydediyor.” dedi. Ancak, harcamaların büyük bir kısmının AB dışından temin edilen hazır ekipmanlara yönelmesi, Avrupa savunma teknolojik ve endüstriyel temelinin güçlendirilmesi gerektiğini gösteriyor.
2023 yılında sekiz AB ülkesi, savunma harcamalarının GSYİH’nin en az %2’si olmasını öngören NATO kriterini karşıladı. Polonya, ekonomisine oranla en fazla harcama yapan ülke olurken, onu Estonya, Letonya, Yunanistan, Litvanya ve Finlandiya izledi. Yirmi üye devlet, savunma harcamalarının en az %20’sini yatırıma ayırma hedefine ulaştı. Bu ülkeler arasında Lüksemburg %59 ile ilk sırada yer alırken, Estonya %46, Finlandiya ve Polonya ise %45 ile takip etti.
AB’nin savunma Ar-Ge harcamaları 2023 yılında 11 milyar avroya yükseldi ve bu yıl 13 milyar avroya ulaşması bekleniyor. Ar-Ge harcamaları 2016 yılındaki en düşük seviyesinden bu yana iki katından fazla artmış olsa da, AB bu alanda Çin ve ABD’nin gerisinde kalıyor. Çin’in geçen yıl savunma Ar-Ge’sine yaklaşık 21 milyar avro, ABD’nin ise yaklaşık 129 milyar avro harcadığı tahmin ediliyor.
EDA Genel Müdürü Jiří Šedivý, “Araştırma harcamalarının artmasını memnuniyetle karşılıyorum.” dedi. Ancak, AB’nin savunma Ar-Ge’sinde küresel liderlerle arasındaki farkı kapatmak için daha fazla çaba göstermesi gerektiğini vurguladı.