ABD’li Lockheed Martin firması tarafından geliştirilen F-35 savaş uçağı, 1995 yılında Müşterek Taarruz Uçağı programı kapsamında tasarlanmaya başlandı ve 26 yıl sonra tam kapasite üretime geçildi.
F-35B modeli, 2016’da South Carolina’daki Beaufort Deniz Piyadeleri tesisinde teknik bir arıza nedeniyle alev aldı. İlk ciddi F-35 kazası ise 2018'de South Carolina kıyılarında yaşandı.
Son 6 yılda F-35 savaş uçaklarının karıştığı önemli kazalar:
28 Eylül 2018: ABD ordusuna ait F-35B, South Carolina kıyılarında eğitim uçuşu sırasında düştü. Pilot, fırlatma sistemiyle kurtuldu. Kazanın, motor yakıt tüpündeki üretim hatasından kaynaklandığı belirlendi.
9 Nisan 2019: Japon hava kuvvetlerine ait F-35A, Japonya’nın kuzeyinde Pasifik Okyanusu’na düştü. Pilot hayatını kaybetti ve cesedine aylar sonra ulaşıldı.
19 Mayıs 2020: ABD Hava Kuvvetlerine ait F-35, Florida'daki Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’ne zorunlu iniş yaptı. Pilot hafif yaralandı, uçak kullanılamaz hale geldi. Kazanın, iniş sırasında kontrolsüz hızdan kaynaklandığı tespit edildi.
29 Eylül 2020: ABD Deniz Piyadelerine ait F-35, havadan havaya yakıt ikmali sırasında tankerle çarpıştı. Pilot kurtuldu, uçak kullanılamaz hale geldi.
17 Kasım 2021: İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait F-35B, HMS Queen Elizabeth uçak gemisinden kalkış sırasında Akdeniz’e düştü. Pilot kurtarıldı, uçak denizden çıkarıldı.
4 Ocak 2022: Güney Kore Hava Kuvvetlerine ait F-35A, iniş takımı arızası nedeniyle acil iniş yaptı. Uçak, ağır hasar aldı ve envanterden çıkarıldı.
24 Ocak 2022: F-35, Güney Çin Denizi’ndeki USS Carl Vinson uçak gemisine iniş yaparken düştü. Kazada 7 denizci yaralandı.
19 Ekim 2022: ABD’nin Utah eyaletindeki Hill Hava Kuvvetleri Üssü’ne iniş yaparken F-35 düştü. Pilot kurtuldu.
17 Eylül 2023: ABD Deniz Piyadelerine ait F-35, South Carolina'da düştü. Pilot, otopilot modunda uçaktan fırladı.
29 Mayıs 2024: F-35, New Mexico’da Albuquerque Uluslararası Sunport Havalimanı yakınlarında düştü. Pilot, ciddi yaralanmalarla kurtuldu.
Bu kazalar, F-35'lerin güvenilirliği ve bakımı konusundaki endişeleri artırdı. ABD Operasyonel Test ve Değerlendirme Müdürlüğü’nün 2023 raporuna göre, F-35'ler hedeflenen yüzde 65’lik göreve hazır olma oranının altında kalarak yüzde 51 performans gösterdi. ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi, F-35 filosunun bakım maliyetlerinin 2018’de 1,1 trilyon dolardan 2023’te 1,58 trilyon dolara yükseldiğini bildirdi. Pentagon, güvenilirlik sorunları nedeniyle F-35’leri tahmin edilenden daha az uçurmayı planlıyor.
